"प्रविधि चमत्कारी भए पनि क्यान्सर र सुगर किन निको हुँदैनन्? उपचार छैन या व्यापारको खेल?"

🧬 लेख: BIRU THAPA

---

🌟 परिचय:

आज हामी मोबाइलबाट बैंकिङ गर्छौं, आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स (AI) बाट किताब लेख्छौं, रोबोटले शल्यक्रिया गर्छ। जब प्रविधि यति शक्तिशाली छ, तब सबैको मनमा एउटै प्रश्न उठ्छ — "क्यान्सर र सुगरजस्ता रोगको स्थायी उपचार किन अझै बनेन?"
के साँच्चै नै यसको औषधि बनाइनसकेको हो या यो विशाल मेडिकल व्यापारको हिस्सा हो?

---

🧠 १. प्रविधिको प्रगति: संसार बदलिँदैछ

सन् २०२५ सम्म आइपुग्दा:

• चन्द्रमामा बस्ती बसाउने तयारी
• मानव-जस्तो सोच्ने AI च्याटबट
• जीवनको DNA सम्पादन गर्ने CRISPR प्रविधि
• ट्रान्सप्लान्ट बिना अंग पुनः निर्माण गर्ने 3D प्रिन्टिंग

तर यति प्रगतिशील प्रविधिका बाबजुद, अझै हामी "डाइबेटिज" र "क्यान्सर" का लागि स्थायी उपचार दिन सकिरहेका छैनौँ।

---

💉 २. सुगर (मधुमेह): के यो नियन्त्रण मात्र हो?

मधुमेह एक जीवनभर साथ रहने रोग हो। यो रोगमा शरीरले इन्सुलिन उत्पादन गर्न नसक्ने वा उपयोग गर्न नसक्ने हुन्छ।
सन् १९२१ मा इन्सुलिनको खोज भयो, तर त्यसपछिका सय वर्षमा पनि "निको पार्ने" औषधि विकास भएको छैन।

📌 किन?

• रोगको जटिलता: प्रकार १ र प्रकार २ फरक हुन्छन्।
• जीवनशैलीको भूमिका: खानपान, मोटोपन, मानसिक तनाव
• व्यक्तिगत जीन (gene) को असर

तर प्रश्न उठ्छ: "यदि शरीरमा अंग फेर्न सकिन्छ भने, प्यान्क्रियाज किन फेर्न सकिन्न?"

---

🧬 ३. क्यान्सर: किन निको पार्न सकिदैन?

क्यान्सर भनेको शरीरका कोशिकाहरूको अनियन्त्रित वृद्धि हो।
विभिन्न प्रकार हुन्छन् — स्तन, फोक्सो, रगत, प्रोस्टेट आदि।

🚨 चुनौतीहरू:

• हरेक क्यान्सर फरक प्रकृतिको हुन्छ
• कोशिका हरेकपटक फरक प्रतिक्रिया दिन्छ
• कीमोथेरापी वा रेडिएशनले सबैलाई बराबर असर गर्दैन

---

💰 ४. के यो औषधि व्यवसायको खेल हो?

स्वास्थ्य एक बिलियन डलरको व्यापार हो।

💵 केही तथ्य:

• क्यान्सरको औषधिमा वर्षेनी $200 बिलियन डलर खर्च हुन्छ
• मधुमेह औषधि बजार $150 बिलियन डलरभन्दा बढीको छ
• इन्टुलिन उत्पादन गर्ने कम्पनीहरू (जस्तै Eli Lilly, Novo Nordisk) को शेयर मूल्य हरेक वर्ष बढ्दैछ

"यदि रोग निको भयो भने ग्राहक हराउँछन्। के कम्पनीहरू त्यो चाहन्छन् त?"

यो प्रश्न कडो लाग्न सक्छ तर व्यावसायिक नजरले हेर्दा यो व्यवहारिक हो।

---

🤖 ५. के प्रविधि रोकिएको छ?

हामीसँग:

• Gene Therapy — रोग जडबाट हटाउने प्रयास
• CRISPR-Cas9 — DNA एडिट गर्न सक्ने प्रविधि
• Immunotherapy — शरीरको रोग प्रतिरोधात्मक शक्ति प्रयोग गरेर क्यान्सर सँग लड्ने

यी सबैमा सफलता देखिए पनि, यी उपचार अझै सीमित छन् र महँगो छन्। आम जनताले प्रयोग गर्न सक्ने अवस्था छैन।

---

🔍 ६. अनुसन्धान रोकिएको हो या दबिएको?

धेरै चिकित्सक र वैज्ञानिकहरूका अनुसार:

• ठूलो अनुसन्धान अनुदान (funding) मात्र नाफामूलक कम्पनीहरूले पाउँछन्
• गैर-व्यावसायिक वैकल्पिक उपचारहरू दबाइन्छ
• प्राकृतिक चिकित्सा प्रणालीलाई “non-scientific” भन्दै बेवास्ता गरिन्छ

यही कारणले धेरै वैज्ञानिक अनुसन्धान प्रकाशनमा पुग्नै पाउँदैन।

---

🛑 ७. के पूर्ण निको पार्ने प्रयासहरू रोकिन्छन्?

कहिलेकाहीँ यस्तो समाचार आउँछ:

• कसैले क्यान्सर निको पार्ने वैकल्पिक उपाय फेला पार्यो
• कसैले आयुर्वेदिक वा प्राकृतिक उपाय बाट मधुमेह हटायो

तर, यी समाचारहरू वा त "झूटा" भनेर हटाइन्छन् वा "tested proof छैन" भनेर दबाइन्छ।

"के शक्तिशाली लबीहरूले यस्तो प्रयासलाई दबाउने काम गरिरहेका छन्?"

---

🌱 ८. आयुर्वेद र प्राकृतिक चिकित्सा: अनदेखा सम्भावना

नेपाली र भारतीय परम्परामा:

• गुर्जो, मेथी, करेला — मधुमेहमा लाभदायक
• तुलसी, अश्वगन्धा — क्यान्सर रोकथामको गुण

तर आधुनिक मेडिकल प्रणालीले यस्तो उपचारलाई "supplement" मात्र मान्छ, "substitute" होइन।

---

🙏 ९. दया र संवेदनाको अभाव?

आज पनि विकासशील देशहरूमा लाखौं मानिस क्यान्सर र मधुमेहका कारण अकाल मृत्यु भोगिरहेका छन्।
यदि यो रोग साँचो अर्थमा समाधान गर्न सक्ने प्रयास भएको भए, के यति धेरै पीडा हुने थियो?

के मानवताभन्दा नाफा ठुलो भएको हो?
के दयाको ठाउँमा अब व्यापार छाएको हो?

---

🔚 निष्कर्ष:

क्यान्सर र सुगरजस्ता रोगको स्थायी उपचार नहुनु के वैज्ञानिक कठिनाइ हो वा व्यापारिक रणनीति?

उत्तर स्पष्ट छैन। प्रविधिमा सम्भावना छ, अनुसन्धानमा प्रगति छ, तर उद्देश्य मानव कल्याण होइन, बजार कब्जा भएको देखिन्छ।

हामी, जनताले आवाज उठाउनुपर्छ।
हामीले रोग निको पार्ने उपचार खोज्नेलाई समर्थन गर्नुपर्छ।
र, हामी आफैं पनि सचेत, प्राकृतिक, र स्वस्थ जीवनशैली अपनाउनु आवश्यक छ।

---