आजको आधुनिक जीवनशैलीले मानिसलाई सजिलो त बनाइदिएको छ, तर स्वास्थ्यका हिसाबले धेरै चुनौती ल्याएको छ । छिटोछरितो खानपान, जङ्क फुड, र रासायनिक औषधिहरूको अत्यधिक प्रयोगले मानिसहरू प्राकृतिक उपचारबाट टाढा भएका छन् । तर हाम्रो प्रकृतिले यस्ता धेरै अमूल्य औषधीय गुण भएका खानेकुराहरू दिएको छ, जसले शरीरलाई बलियो बनाउनुका साथै रोगसँग लड्ने शक्ति बढाउँछ ।
यी मध्ये, सामान्य लाग्ने तर चमत्कारी प्रभाव दिने तीन चीजहरू हुन् – प्याज, बेसार दूध र तुलसी पात । यी तीन पदार्थ केवल खाना पकाउनका लागि मात्र होइन, स्वास्थ्यलाई बलियो बनाउनका लागि पनि निकै उपयोगी छन् ।
यस लेखमा हामी प्याज, बेसार दूध र तुलसी पातका लुकेका फाइदाहरू विस्तृत रूपमा चर्चा गर्नेछौँ ।
१. प्याज : घरमै भएको प्राकृतिक औषधि
पोषण तत्व
प्याज केवल भान्सामा स्वाद बढाउने सामग्री मात्र होइन, पोषणले भरिपूर्ण हुन्छ । यसमा हुन्छन्:
- भिटामिन: भिटामिन C, B6, फोलेट
- खनिज पदार्थ: क्याल्सियम, पोटासियम, म्याग्नेसियम
- एन्टिअक्सिडेन्ट: क्वेर्सेटिन, सल्फर कम्पाउन्ड
- फाइबर: पाचन सुधारका लागि
प्याजका स्वास्थ्य फाइदा
१. रक्तचाप नियन्त्रण
प्याजमा पाइने क्वेर्सेटिनले रगतको नलीलाई आराम दिन्छ र रक्त प्रवाहलाई सहज बनाउँछ । यसले उच्च रक्तचाप भएका मानिसलाई प्राकृतिक उपचारको रूपमा मद्दत पुर्याउँछ ।
२. नशा सफा गर्ने
रगतको नलीमा हुने बोसो जमावट (ब्लकेज) हटाउन प्याज सहयोगी हुन्छ । सल्फरयुक्त तत्वहरूले कोलेस्ट्रोल घटाउन मद्दत गर्छन् र मुटु स्वस्थ राख्छन् ।
३. हड्डी मजबुत बनाउने
प्याजमा पाइने यौगिकहरूले हड्डीको घनत्व बढाउँछन् । विशेष गरी महिलामा, मेनोपज पछि हड्डी कमजोर हुने सम्भावना बढी हुन्छ, जसलाई प्याजले कम गर्न सक्छ ।
४. रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउने
भिटामिन C र एन्टिअक्सिडेन्टले शरीरलाई संक्रमणबाट बचाउँछ । नियमित प्याज सेवनले रुघाखोकीदेखि लिएर गम्भीर रोगसम्म लड्ने क्षमता बढाउँछ ।
५. पाचन सुधार
प्याजमा भएको फाइबरले आन्द्राको कार्यलाई सन्तुलित बनाउँछ । यसले राम्रो ब्याक्टेरियालाई बढावा दिन्छ र पेटलाई स्वस्थ राख्छ ।
२. बेसार दूध : सुनौलो अमृत
बेसार दूध के हो?
बेसार दूध, जसलाई गोल्डेन मिल्क पनि भनिन्छ, परम्परागत भारतीय पेय हो । यसलाई तातो दूधमा बेसार मिसाएर बनाइन्छ । कतिपय अवस्थामा यसमा अलिकति कालो मरिच वा मह पनि थपिन्छ ।
बेसारमा पाइने प्रमुख सक्रिय तत्व कर्कुमिन हो, जसका कारण यसमा बलियो एन्टिअक्सिडेन्ट र एन्टि-इन्फ्लेमेटरी गुण हुन्छन् ।
बेसार दूधका स्वास्थ्य फाइदा
१. राम्रो निद्रा
सुत्नु अघि तातो बेसार दूध पिउनाले स्नायु प्रणालीलाई शान्त पार्छ । दूधमा भएको ट्रिप्टोफ्यान र बेसारमा भएको कर्कुमिन मिलेर शरीरलाई आराम दिन्छ, जसले गहिरो निद्रा ल्याउँछ ।
२. रोग प्रतिरोधात्मक शक्ति बढाउने
बेसार नै प्राकृतिक एन्टिबायोटिक हो । दूधसँग सेवन गर्दा यसले रोगसँग लड्ने क्षमता बढाउँछ र शरीरलाई स्वस्थ राख्छ ।
३. रुघाखोकी हटाउने
बेसार दूध पिउनाले घाँटी दुखाइ, खोकी र नाक बन्द हुने समस्या कम हुन्छ । यसले फोक्सोलाई सफा गर्छ र श्वासप्रश्वासलाई सहज बनाउँछ ।
४. पाचन सुधार
बेसारले पित्त उत्पादनलाई बढाउँछ, जसले बोसो पचाउन सजिलो बनाउँछ । बेसार दूधले पेट फुल्ने, ग्यास हुने समस्या घटाउँछ ।
५. हड्डी र जोर्नीलाई बलियो बनाउने
बेसारको एन्टि-इन्फ्लेमेटरी गुणले गठियाजस्ता समस्या कम गर्छ । दूधमा भएको क्याल्सियमले हड्डी मजबुत बनाउँछ ।
६. शरीर शुद्धिकरण
बेसार दूधले रगत शुद्ध गर्छ, शरीरमा रहेका विषाक्त पदार्थ हटाउँछ र छालालाई चम्किलो बनाउँछ ।
३. तुलसी पात : जडीबुटीको रानी
आयुर्वेदमा तुलसीको महत्व
तुलसीलाई पवित्र बोट मानिन्छ । आयुर्वेदमा यसलाई "जीवनदायिनी" भनिन्छ । यसमा हुन्छन्:
- भिटामिन A र C
- खनिज पदार्थ: क्याल्सियम, फलाम, जिंक
- एन्टिअक्सिडेन्ट र आवश्यक तेलहरू
तुलसी पातका स्वास्थ्य फाइदा
१. पाचनमा सहयोगी
बिहान खाली पेट तुलसी पात चपाउँदा पेट सफा हुन्छ, अम्लपित्त कम हुन्छ र पाचन प्रणालीलाई स्वस्थ राख्छ ।
२. रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउने
तुलसी पातमा हुने एन्टिअक्सिडेन्टले शरीरलाई संक्रमणबाट बचाउँछ । नियमित सेवनले शरीरलाई बलियो बनाउँछ ।
३. तनाव कम गर्ने
तुलसी प्राकृतिक एडेप्टोजेन हो, जसले शरीरलाई तनावसँग लड्न सजिलो बनाउँछ । यसले मानसिक शान्ति र एकाग्रता बढाउँछ ।
४. श्वासप्रश्वासमा सहयोग
तुलसीको रस वा चिया पिउनाले खोकी, दमा, रुघाखोकीमा राहत मिल्छ । यसले फोक्सो सफा गर्छ ।
५. मधुमेह नियन्त्रण
तुलसी पातले रगतमा सुगरको स्तर नियन्त्रण गर्न मद्दत गर्छ, जसले मधुमेह रोगीलाई लाभ पुर्याउँछ ।
६. मुटु स्वस्थ राख्ने
तुलसीमा भएका एन्टिअक्सिडेन्टले कोलेस्ट्रोल घटाउँछन् र रगतको प्रवाहलाई सहज बनाउँछन् । यसले मुटु सम्बन्धी समस्या कम गर्छ ।
दैनिक जीवनमा प्रयोग गर्ने तरिका
- प्याज: सलादमा, तरकारीमा वा काँचै खान सकिन्छ ।
- बेसार दूध: राति सुत्नु अघि तातो दूधमा आधा चम्चा बेसार मिसाएर पिउनुहोस् ।
- तुलसी पात: बिहान खाली पेट ४–५ वटा तुलसी पात चपाउनुहोस् वा तुलसीको चिया बनाएर पिउनुहोस् ।
निष्कर्ष
प्राकृतिक उपचार हाम्रो जीवनलाई स्वस्थ बनाउनको लागि सबैभन्दा सुरक्षित र भरपर्दो उपाय हो । प्याज, बेसार दूध र तुलसी पात जस्ता साधारण लाग्ने तर शक्तिशाली खानेकुराले रक्तचाप नियन्त्रण गर्न, रोगसँग लड्न, पाचन सुधार गर्न, तनाव घटाउन र हड्डीलाई मजबुत बनाउन ठूलो योगदान पुर्याउँछन् ।
यदि हामीले यी प्राकृतिक बस्तुहरूलाई हाम्रो दैनिक जीवनमा अपनायौँ भने, औषधिमा निर्भर रहनुपर्ने अवस्था धेरै घट्छ । प्रकृतिले दिएको यी अमूल्य उपहारलाई सम्मान गर्दै नियमित सेवन गर्न सके हामी सबै स्वस्थ, ऊर्जावान् र सुखी जीवन बिताउन सक्छौँ ।
.jpg)
.png)
