मानिसले खाना खान्छ केवल पेट भर्ने लागि होइन, जीवनलाई धान्ने लागि। तर खाना केवल ऊर्जा दिने मात्र होइन, शरीरलाई रोगसँग लड्ने शक्ति दिने प्राकृतिक औषधि पनि हो। आयुर्वेद, चिनियाँ चिकित्सा पद्धति, र ग्रीक चिकित्साशास्त्रले हजारौं वर्षअघि नै भनिसकेका छन् – “खाना नै औषधि हो।”
आजको समयमा प्रशोधित खाना, जंक फूड र अनियमित जीवनशैलीका कारण मधुमेह, मुटुरोग, रक्तचाप, मोटोपन जस्ता रोग बढ्दै गएका छन्। यसैबीच, प्राकृतिक खानेकुराले यी सबै रोगहरूलाई रोक्ने र शरीरलाई भित्रैबाट बलियो बनाउने क्षमता राख्छ।
यस लेखमा हामी १६ प्राकृतिक खानेकुराबारे विस्तृतमा छलफल गर्नेछौं जसले शरीरलाई स्वस्थ, तन्दुरुस्त र रोगमुक्त बनाउन मद्दत गर्छ।
१. केरा: मांसपेशी खिचावटको प्राकृतिक उपाय
केरा स्वादिलो मात्र होइन, तुरुन्तै ऊर्जा दिने फल हो।
पोषण मूल्य
- पोटासियम र म्याग्नेसियम
- भिटामिन B6, भिटामिन C
- प्राकृतिक चिनी र फाइबर
स्वास्थ्य लाभ
पोटासियमको कमीले शरीरमा स्नायु र मांसपेशीमा खिचावट हुन्छ। केराले तुरुन्तै पोटासियमको मात्रा बढाउँछ। खेलाडीहरूका लागि केरा उत्तम स्न्याक्स हो।
प्रयोग गर्ने तरिका
- व्यायाम अघि वा पछि खान सकिन्छ।
- दही वा दूधसँग स्मूदी बनाउन सकिन्छ।
- ब्रेड वा केकमा प्राकृतिक स्वीटनरको रूपमा प्रयोग गर्न सकिन्छ।
२. बेसार: सुनौलो मसला र प्राकृतिक औषधि
बेसारमा पाइने कर्क्युमिन तत्वले शरीरलाई रोगसँग लड्न सक्षम बनाउँछ।
पोषण मूल्य
- कर्क्युमिन
- फलाम, पोटासियम, भिटामिन C
स्वास्थ्य लाभ
- शरीरको सुजन कम गर्छ।
- जोर्नी दुखाइ, संधिवातमा फाइदाजनक।
- छालालाई चम्किलो बनाउँछ।
प्रयोग गर्ने तरिका
- दूधमा मिसाएर पिउन सकिन्छ।
- तरकारी, सुप वा चियामा हाल्न सकिन्छ।
- फेस मास्कमा प्रयोग गर्दा दाग-धब्बा घट्छ।
३. बदाम: दिमागलाई तेज बनाउने सुपरफुड
बदामलाई स्मरणशक्ति बढाउने प्रमुख खाना मानिन्छ।
पोषण मूल्य
- भिटामिन E, म्याग्नेसियम
- स्वस्थ बोसो, प्रोटिन
- एन्टिअक्सिडेन्ट
स्वास्थ्य लाभ
- स्मरणशक्ति र एकाग्रता बढाउँछ।
- तनाव कम गर्छ।
- हृदयलाई बलियो बनाउँछ।
प्रयोग गर्ने तरिका
- बिहान ५–१० वटा बदाम पानीमा भिजाएर खानुहोस्।
- स्मूदी वा सलादमा मिसाउनुहोस्।
- बदामको दूध बनाउन सकिन्छ।
४. अण्डा: सम्पूर्ण पोषणको स्रोत
अण्डा सस्तो तर पौष्टिक खाना हो।
पोषण मूल्य
- उच्च गुणस्तरको प्रोटिन
- चोलिन, भिटामिन A, D, B12
- स्वस्थ बोसो
स्वास्थ्य लाभ
- शरीरलाई निरन्तर ऊर्जा दिन्छ।
- दिमागको विकासमा मद्दत गर्छ।
- मांसपेशी निर्माणमा लाभदायक।
प्रयोग गर्ने तरिका
- उबालेको अण्डा खान सकिन्छ।
- तरकारी मिसाएर अम्मलेट बनाउन सकिन्छ।
- बेकिङमा प्रयोग गर्न सकिन्छ।
५. तरबुजा: प्राकृतिक हाइड्रेशन
गर्मीमा ताजगी दिने फल हो।
पोषण मूल्य
- ९०% भन्दा बढी पानी
- भिटामिन A, C
- लाइकोपिन
स्वास्थ्य लाभ
- शरीरलाई डिहाइड्रेसन हुन दिँदैन।
- छालालाई सुर्यको किरणबाट जोगाउँछ।
- मुटु स्वास्थ्य सुधार्छ।
प्रयोग गर्ने तरिका
- ताजा खान सकिन्छ।
- जुस वा स्मूदी बनाउन सकिन्छ।
- सलादमा मिसाउन सकिन्छ।
६. ओट्स: कोलेस्ट्रोल घटाउने अन्न
ओट्सलाई “हृदय मित्र” अन्न भनिन्छ।
पोषण मूल्य
- बीटा-ग्लुकान फाइबर
- फलाम, म्याग्नेसियम
- भिटामिन B
स्वास्थ्य लाभ
- खराब कोलेस्ट्रोल घटाउँछ।
- पाचन प्रणाली सुधार्छ।
- लामो समयसम्म पेट भरेको महसुस गराउँछ।
प्रयोग गर्ने तरिका
- ओटमिल नास्तामा खान सकिन्छ।
- स्मूदीमा मिसाउन सकिन्छ।
- ओट्सको पीठो बेकिङमा प्रयोग गर्न सकिन्छ।
७. दही: पेटको साथी
दहीमा पाइने प्रोबायोटिक्सले पेटलाई स्वस्थ राख्छ।
पोषण मूल्य
- क्याल्सियम, प्रोटिन
- भिटामिन B
- प्रोबायोटिक्स
स्वास्थ्य लाभ
- पाचन प्रणाली सुधार्छ।
- हड्डीलाई बलियो बनाउँछ।
- रोगसँग लड्ने क्षमता बढाउँछ।
प्रयोग गर्ने तरिका
- सादा दही दैनिक खानुहोस्।
- स्मूदी बनाउन सकिन्छ।
- सलाद ड्रेसिङमा प्रयोग गर्न सकिन्छ।
८. काँक्रो: छालाको हाइड्रेशन
काँक्रोलाई छाला र शरीर दुवैका लागि लाभदायक मानिन्छ।
पोषण मूल्य
- ९५% पानी
- भिटामिन K, C
- म्याग्नेसियम
स्वास्थ्य लाभ
- शरीरलाई चिसो र हाइड्रेट राख्छ।
- छालालाई ताजा बनाउँछ।
- पाचन सुधार्छ।
प्रयोग गर्ने तरिका
- सलादमा मिसाउनुहोस्।
- डिटोक्स पानी बनाउन सकिन्छ।
- आँखामा राख्दा सुजन कम हुन्छ।
९. चुकन्दर: रक्तचाप घटाउने सब्जी
चुकन्दर रक्तचाप नियन्त्रण गर्ने प्राकृतिक औषधि हो।
पोषण मूल्य
- नाइट्रेट, फोलेट
- पोटासियम, भिटामिन C
स्वास्थ्य लाभ
- रक्तचाप घटाउँछ।
- व्यायाम गर्ने क्षमतामा सुधार ल्याउँछ।
- रक्तसञ्चार राम्रो बनाउँछ।
प्रयोग गर्ने तरिका
- रस बनाएर खान सकिन्छ।
- सलादमा प्रयोग गर्न सकिन्छ।
- सुप वा तरकारी बनाउन सकिन्छ।
१०. स्ट्रबेरी: रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउने फल
मिठो र रंगीन स्ट्रबेरीमा एन्टिअक्सिडेन्ट प्रचुर मात्रामा हुन्छ।
पोषण मूल्य
- भिटामिन C, म्याग्निज
- फोलेट, फाइबर
स्वास्थ्य लाभ
- रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउँछ।
- मुटु स्वास्थ्य सुधार्छ।
- रगतमा सुगर नियन्त्रण गर्छ।
प्रयोग गर्ने तरिका
- ताजा खान सकिन्छ।
- स्मूदी बनाउन सकिन्छ।
- डेजर्टमा प्रयोग गर्न सकिन्छ।
११. अखरोट: मुटुको सुरक्षा
अखरोटलाई “Brain Food” पनि भनिन्छ।
पोषण मूल्य
- ओमेगा-३ फ्याट
- भिटामिन E, प्रोटिन
- फाइबर
स्वास्थ्य लाभ
- मुटु रोगको जोखिम घटाउँछ।
- दिमागलाई तन्दुरुस्त राख्छ।
- तौल नियन्त्रणमा मद्दत गर्छ।
प्रयोग गर्ने तरिका
- दैनिक सानो मात्रामा खान सकिन्छ।
- सलाद, दहीमा मिसाउन सकिन्छ।
- बेकिङमा प्रयोग गर्न सकिन्छ।
१२. दालचिनी: रक्तशर्करा नियन्त्रण गर्ने मसला
दालचिनी मीठो मात्र होइन, औषधीय गुणले भरिपूर्ण छ।
पोषण मूल्य
- सिनामाल्डिहाइड
- एन्टिअक्सिडेन्ट
स्वास्थ्य लाभ
- रक्तशर्करा नियन्त्रण गर्छ।
- इन्सुलिनको संवेदनशीलता बढाउँछ।
- दिमागलाई सक्रिय राख्छ।
प्रयोग गर्ने तरिका
- चिया वा कफीमा मिसाउनुहोस्।
- स्मूदीमा प्रयोग गर्न सकिन्छ।
- मिठाई वा खाना पकाउन प्रयोग गर्न सकिन्छ।
१३. कागती: प्राकृतिक डिटोक्स
कागती ताजा र रोगसँग लड्ने फल हो।
पोषण मूल्य
- भिटामिन C
- पोटासियम, एन्टिअक्सिडेन्ट
स्वास्थ्य लाभ
- शरीरलाई डिटोक्स गर्छ।
- छाला चम्किलो बनाउँछ।
- रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउँछ।
प्रयोग गर्ने तरिका
- बिहान तातो पानीमा हालेर पिउनुहोस्।
- सलादमा मिसाउनुहोस्।
- सुप वा चियामा प्रयोग गर्न सकिन्छ।
१४. मह: प्राकृतिक मिठास र औषधि
मह हजारौं वर्षदेखि औषधि सरह प्रयोग हुँदै आएको छ।
पोषण मूल्य
- प्राकृतिक चिनी (ग्लुकोज, फ्रुक्टोज)
- एन्टिअक्सिडेन्ट, एन्टिब्याक्टेरियल गुण
स्वास्थ्य लाभ
- घाँटी दुख्दा राहत दिन्छ।
- घाउ निको पार्छ।
- रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउँछ।
प्रयोग गर्ने तरिका
- तातो पानी वा चियामा मिसाउनुहोस्।
- छालामा लगाउन सकिन्छ।
- प्राकृतिक स्वीटनरको रूपमा प्रयोग गर्न सकिन्छ।
१५. स्याउ: पाचन प्रणालीको साथी
“An apple a day keeps the doctor away” भन्ने भनाइ प्रसिद्ध छ।
पोषण मूल्य
- फाइबर (पेक्टिन)
- भिटामिन C
स्वास्थ्य लाभ
- कब्जियत हटाउँछ।
- पाचन प्रणालीलाई सुधार्छ।
- कोलेस्ट्रोल घटाउँछ।
प्रयोग गर्ने तरिका
- दैनिक एउटा स्याउ खानुहोस्।
- सलाद वा स्मूदीमा मिसाउनुहोस्।
- ओट्समा मिसाउन सकिन्छ।
१६. अदुवा: प्राकृतिक पीडा निवारक
अदुवा हाम्रो भान्साको प्रमुख अङ्ग हो।
पोषण मूल्य
- जिङ्गेरोल
- भिटामिन B6, म्याग्नेसियम
स्वास्थ्य लाभ
- पेटको समस्या हटाउँछ।
- जोर्नी दुखाइ कम गर्छ।
- रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउँछ।
प्रयोग गर्ने तरिका
- अदुवा चिया बनाउन सकिन्छ।
- तरकारी वा सुपमा प्रयोग गर्न सकिन्छ।
- रस वा स्मूदीमा हाल्न सकिन्छ।
निष्कर्ष
उपरोक्त १६ खानेकुराले प्रमाणित गर्छन् कि खाना नै हाम्रो शरीरको औषधि हो। केराले मांसपेशीको खिचावट रोक्छ, बेसारले सुजन कम गर्छ, बदामले दिमागलाई तेज बनाउँछ, अण्डाले ऊर्जा दिन्छ, तरबुजाले हाइड्रेट गर्छ, ओट्सले कोलेस्ट्रोल घटाउँछ, दहीले पेटलाई स्वस्थ राख्छ, काँक्रोले छालालाई ताजा बनाउँछ, चुकन्दरले रक्तचाप नियन्त्रण गर्छ, स्ट्रबेरीले रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउँछ, अखरोटले मुटु जोगाउँछ, दालचिनीले रक्तशर्करा नियन्त्रण गर्छ, कागतीले शरीरलाई डिटोक्स गर्छ, महले रोगसँग लड्छ, स्याउले पाचन प्रणाली सुधार्छ, र अदुवाले दुखाइ कम गर्छ।
त्यसैले, औषधि खानुभन्दा अघि प्राकृतिक खानालाई प्राथमिकता दिनुहोस्। निरोगी जीवनको आधार नै – “खाना नै औषधि” हो
.jpg)
.png)
0 Comments